AI Ơi, Mở Ra! - Tât Tần Tật Những Điều Học Sinh Muốn Biết Về Trí Tuệ Nhân Tạo
AI ơi, mở ra! mở ra hành trình khám phá thế giới trí tuệ nhân tạo (AI) một cách gần gũi, sinh động, dễ hiểu, giúp độc giả nhỏ tuổi bước đầu tiếp cận lĩnh vực khoa học đang định hình tương lai nhân loại.
Nội dung chính các chương:
- Chương 1: Mô tả hình ảnh “xã hội thông minh”, lợi ích về tiện nghi và năng suất nhưng cũng nêu nỗi lo ngại về thất nghiệp, bất bình đẳng và những thay đổi xã hội do AI.
- Chương 2: Giới thiệu cuộc đời Alan Turing, phép thử Turing, thí nghiệm “căn phòng tiếng Trung” và lập luận vì sao máy có thể “đánh lừa” con người mà chưa hẳn là có “ý thức”.
- Chương 3: So sánh trí thông minh động vật với AI, bàn về tiêu chí “trí tuệ”, vai trò của ghi chép/ngôn ngữ trong sự tiến hoá trí tuệ và lý giải vì sao loài người theo đuổi robot.
- Chương 4: Lịch sử ngắn gọn của ngành AI: từ hội nghị Dartmouth 1956 tới việc AI trở thành lĩnh vực độc lập; các tác động văn hóa và kỳ vọng xã hội.
- Chương 5: Trình bày giai đoạn AI dựa trên quy tắc (logic rule-based) – hệ chuyên gia. Dù từng được xem là đỉnh cao, nó thất bại vì không thể mô phỏng “tri thức ẩn” – những kinh nghiệm khó diễn tả bằng lời của con người.
- Chương 6: Giới thiệu mô hình perceptron và lý do Minsky cho rằng mạng nơ-ron là ngõ cụt. Sau nhiều thập kỷ, công nghệ này được “hồi sinh” nhờ sức mạnh tính toán và dữ liệu lớn.
- Chương 7: Giải thích nguyên lý học sâu (deep learning), các tầng nơ-ron trích xuất đặc trưng hình ảnh, và thành tựu như mạng AlexNet, mở đường cho cuộc cách mạng thị giác máy tính.
- Chương 8: Minh họa ứng dụng học sâu trong nhận diện hình ảnh và khuôn mặt, cho thấy AI đã giúp máy “nhìn thấy” thế giới, nhưng cũng gây ra lo ngại về quyền riêng tư và giám sát.
- Chương 9: Giới thiệu công nghệ phân tích cảm xúc, biểu cảm khuôn mặt, và việc AI bước vào nghệ thuật – từ ca hát, vẽ tranh đến dạy học.
- Chương 10: Trình bày quá trình phát triển công nghệ nhận dạng giọng nói và tổng hợp lời nói. Phân tích vì sao “nghe hiểu” khó hơn “nói”, và giới thiệu robot như Watson, Siri, ChatGPT.
- Chương 11: Kể về Deep Blue, AlphaGo và AlphaFold – minh chứng AI có thể vượt con người trong các lĩnh vực có quy tắc rõ ràng. Đồng thời, đặt câu hỏi: nếu AI giỏi hơn ta, vai trò con người là gì?
- Chương 12: Kết luận: AI là “thanh kiếm hai lưỡi” – vừa là cơ hội, vừa là hiểm họa. Tác giả đưa ra lời khuyên về việc học, sáng tạo và giữ vững đạo đức, để AI trở thành bạn đồng hành trong cuộc sống.
